Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post Reply
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Zoals de naam al zegt ga ik het over bomen en struiken hebben.

Zelf vind ik bomen vrij gemakkelijk te herkennen door de bladvorm, de vorm van de boom en de schors.
het herkennen van een boom in de winter is aardig lastig maar na enige training is dat ook een makkie.
Dus in principe kunnen bomen behoorlijk veilig gebruikt worden.
Er zijn wel giftige bomen maar die kunnen vrij eenvoudig van de eetbare onderscheiden worden.
TOCH waarschuw ik hier weer even...ga eerst eens kijken met een kenner!
Kennis van de (eetbare) natuur is van groot belang voor elke shtf situatie!

ik schrijf vooral over de eetbaarheid van de bomen en struiken. dat is het belangrijkste doel.
voor de geïnteresseerde zal ik waar ik kan ook wat over de geneeskracht schrijven.
Als je doseringen etc. wilt weten zal je dat zelf op moeten zoeken.
Ik ben geen arts dus als je ziek bent, bezoek je de dokter en sla niet zelf aan het dokteren.


Omdat dit weer een database gaat worden;

Graag niet reageren in dit topic!
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Berk--zilverberk
Betula pendula

De berk is een verbazend sterke boom. Hij groeit op vrijwel alle grondsoorten maar het liefst op vochtige plekken.
Hij kan zelfs tegen zand en voortdurende wind.
De ruwe berk is een echte pionierssoort. Het is een van de eerste soorten die opkomt op kale plekken.
De boom is gemakkelijk te herkennen aan de witte schors.

De schors van de boom, vooral de 'velletjes' zijn lang gebruikt als tondel.
de vellen nemen geen vocht op en daardoor blijven ze zelfs in een in een drijfnat bos goed brandbaar.

Van de bast werden ook touw, matten, manden, schoenen, kleding, zolen, dozen en boten gemaakt.
Uit de bladeren werd gele en uit de bast werd rode verf gemaakt.
De twijgen werden gebruikt om bezems van te maken.
In Noorwegen is het een gebruik het dak te bedekken met een laag bast met 30 cm grond er bovenop voor isolatie.

Soms zie je in de kroon van de zachte Berk een opvallende vergroeiing.
Er vormen zich dan bundels van twijgjes die ook wel heksenbezems worden genoemd.
deze ontstaan als er schimmels in de takken binnendringen.
Maak er een bezem van en zet deze bij de deur.
Die zal er volgens bijgeloof voor zorgen dat kwade geesten en kwaadwillenden buiten de deur blijven.

Het blad van de berkenboom kun je in de maanden Maart tot Juni gebruiken als groente, salade of om er thee van te zetten.
Ook erg lekker op een broodje met kaas.
Je kunt de blaadjes drogen om de rest van het jaar ook van deze thee te kunnen genieten.

Berkensap is erg lekker om te drinken en je kunt er ook wijn van maken.
De beste tijd om berkensap af te tappen is in de vroege lente, voordat er knoppen/blaadjes aan komen.
het sap is goed als het een heldere vloeistof is. als het troebel of wit wordt is het niet goed meer.
een volwassen boom kan dagelijks 1-1,5 liter berkensap opleveren.
Dit zoete sap wel gelijk opdrinken en niet laten staan, het bederft snel.

berkensap oogsten:
Je snijdt één tak schuin af met een snoeischaar. Het sap druppelt dan als snel uit de wond.
Hang met touw bij voorkeur een lichte kunststof fles aan de tak.
zorg dat de tak naar beneden gebogen in de fles komt.
om te voorkomen dat er vliegjes in de fles komen kun je wat vitrage of muskietennet om de opening van de fles doen.
Je kunt dagelijks of om de dag een volle fles berkensap oogsten.
Je kunt hiermee doorgaan tot de vloeistof troebel of wittig wordt (meestal na 2 weken).
Gebruik maar één tak zodat de boom het overleeft.
Na afloop moet je de wond wél afdekken met wond afdekmiddel!

Het sap bestaat vooral uit waters en suikers.
verder bevat het ook tannine, vitamine C en etherische oliën.


Het sap wordt vaak gebruikt voor een reinigende lentekuur.
Verdund is het ook een prima haarspoelmiddel tegen roos en haaruitval.

In de volksgeneeskunde wordt de berk gebruikt voor een voorjaarskuur. of tegen jicht en reuma.
In Noord Italië bestaat het gebruik om bij artritis of reuma in met berkenbladeren gevulde
zakken te slapen of een bad van berkenblad te nemen.
Regelmatig de hoofdhuid masseren met berkensap zou de haargroei bevorderen.
Een bad met extract van berkenblad zuivert de huid.

Wetenschappelijk getoetst is het gebruik van berkenblad voor het doorspoelen bij bacteriële en
ontstekingsaandoeningen van de urinewegen, bij nierstenen en als ondersteunende behandeling bij
reumatische klachten. Berkenblad werkt urine afdrijvend.

Recept: Ligbad
Neem 3-4 handenvol berkenblad en giet er 1 liter water over. Kook even op en laat
10 minuten zachtjes pruttelen. Zeef het vocht en voeg het aan het badwater toe.



Wijn maken van berkensap

1 kg suiker
4,5 liter berkensap
het sap van 2 citroenen
200 gram kleingesneden rozijnen
wijngist

Berkensap bederft snel dus moet na het aftappen snel worden gekookt.
Voeg aan het kokende berkensap een kilo suiker toe en laat het 10 minuten zacht koken op een laag vuurtje.
Doe dan de rozijnen in een plastic emmer en giet het kokende sap over de rozijnen.
Voeg nu het citroensap toe.
Bereid de gist volgens de aanwijzingen op de verpakking en voeg deze toe aan het sap als deze rond de 36 graden is.
Laat dit in een afgedekte emmer drie dagen fermenteren en giet het dan door een fijne zeef in een glazen fles (van 4,5 liter) met een waterslot.
Laat de wijn op een warme plaats staan tot deze niet meer fermenteert.
Doe de wijn dan in een schone fles en laat deze dan staan tot het bezinksel op de bodem van de fles ligt.
De wijn kan ook gefilterd worden. Bottel de wijn in gesteriliseerde wijnflessen en sluit ze af met een kurk.
Bewaar de wijn op een koele plaats en deze zal dan na ongeveer een maand drinkbaar zijn.


Image

Image

Image
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Schietwilg
Salix alba

De wilg is een inheemse boom die wel 30 meter hoog kan worden.
hij groeit op bijna alle gronden maar je zal hem het meest aantreffen in vochtige gebieden.

Even voor alle duidelijkheid; de wilg is NIET eetbaar.
maar omdat hij onmisbaar is in een shtf situatie vermeld ik hem hier toch.

Van jonge wilgentakken worden sinds eeuwen manden gevlochten.
omdat de wilg snel groeit en een groot wortelstelsel heeft werd hij vaak gebruikt aan walkanten om die te verstevigen.
De wilgen takken zijn zeer bruikbaar als (levende) afrastering.
De wilgen bast staat al eeuwen bekend om zijn pijnstillende vermogen.


Wetenschappers zien salicine als hoofdcomponent. Salicine is een monoglycoside van salicylzuur.
In 1828 werd salicine ontdekt. In een iets veranderde vorm als salicylzuur was het een werkzaam middel tegen pijn.
Het middel had alleen erg nare bijwerkingen zoals braakneigingen en maagbloedingen.
Salicylzuur op zich heeft slechts een bescheiden ontstekingsremmende werking.
De lever zet salicylzuur om naar het actievere acetylsalicylzuur. Dit heeft een krachtig ontstekingsremmende en pijnstillende werking.
Pas in 1897 veranderde Felix Hoffman Salicylzuur in acetylsalicylzuur. Nu was het medicijn een stuk verdraaglijker.
Acetylsalicylzuur werd aspirine. het middel werd tegen koorts, pijn en ontstekingen gebruikt.
Aspirine werd/word zelfs gebruikt om een hartinfarct te voorkomen.
Dit plantaardige medicijn schijnt voor patiënten die regelmatig pijnmiddelen moeten slikken vanwege
een chronische ziekte zoals reuma een uitkomst te zijn.


Wilg werkt bij: koorts, milde reumatische klachten en het verlichten van pijn,gewrichtsontsteking, spierpijn, jicht, artritis, wervelontsteking, chronische diarree, chronisch terugkerende koortsen zoals malaria. Versterkend na acute aandoeningen.

De ontstekingsremmende, pijnstillende, antiseptische, antireumatische, antipyretische en overige werkingen treden meestal pas 2 uur na inname op. Genoemde werkingen houden ongeveer 5 tot 7 uur aan.

De meest eenvoudige manier om van de wilg een medicijn te maken tegen verkoudheid en koorts,
is het zetten van thee van gedroogde 2 tot 3 jarige wilgenbast. de thee is vies bitter....
Voor de bestrijding van pijn zit er in de thee te weinig werkende stof.
Als je wilgenbast kauwt werkt het tegen pijn maar werkt echter ook flink op de maag.
In een enkel geval kun je er zelfs bloedingen van krijgen, net zoals bij aspirine.

De wilgenfamilie bestaat uit vele soorten.
De salix alba bevat de grootste hoeveelheid werkzame stoffen maar alle soorten met de karakteristieke langwerpige bladeren zijn bruikbaar.

Image

Image




.
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

grove Den
Pinus sylvestris


De Den is gemakkelijk te herkennen aan zijn lange naalden.
Bij de Den staan de naalden twee aan twee. De naalden van maximaal 8 cm lang zijn grijsgroen soms gedraaid.
De grove den kan wel 35 m hoog worden. De boom groeit vooral in het bos.

Een kerstboom is vrijwel nooit een Den...
daardoor is er veel verwarring tussen naaldbomen ontstaan.
Ik heb ooit eens een handig ezels bruggetje geleerd om naaldbomen uit elkaar te houden...
De Spar is Solo (de naalden staan alleen)
De Den is Duo (de naalden staan per twee)
De Lariks is legio (de naalden staan samen in plukjes)

De grove den heeft ons veel te bieden;
Van het hout worden de bekende grenen planken gemaakt.
de Den is een belangrijke leverancier van terpentijnolie.
Wanneer de Den beschadigd is, komt er kleverig hars uit de boom om de wond te beschermen. Hars is nuttig voor vele doeleinden.
het cambium, het dunne vlies dat tussen de bast en de boom zit, is eetbaar en bevat veel vitamine C.
De lichtgroene, zachte dennen topjes zijn rauw eetbaar en zitten ook vol met vitamines. topjes zijn te verzamelen van maart tot mei.
Van de jonge toppen kun je ook een een gelei maken of toevoegen in een dressing etc.
Van het stuifmeel kun je een meel mee maken. tik voorzichtig op de mannelijke bloemen en vang op in een zakje.
Als de jonge groene dennenappels in de zomer verschijnen kun je ze gekookt eten.
In de herfst kun je de zaden uit de dennenappels oogsten. de zaden zijn rauw eetbaar maar je kunt ze ook roosteren.
Om de zaden uit de kegels te halen hoef je ze alleen maar op een droge (warme) plaats te leggen, de kegels gaan dan vanzelf open.
De zaden bevatten onder andere vitamine E, carotine, kalium en magnesium.
het hele jaar door kun je de naalden gebruiken om er een vitamine c rijke thee van te maken.
Een kop dennennaaldenthee bevat evenveel vitamine C als 5 sinaasappelen.

Recept voor Dennenthee:
Pluk per kop thee ongeveer 4 eetlepels verse groene dennennaalden. De Dennennaalden fijnsnijden en in mok doen. Water koken
en naalden overgieten. 5-15 minuten laten trekken.



In de volksgeneeskunde wordt de den gebruikt bij:Hoofdpijn, maagpijn, acute bronchiale aandoeningen, hoest, keelpijn, heesheid, verstopte neus, blaasontsteking, galstenen, fosforvergiftigingen, schurft, verbrandingen en verwondingen van de huid, reumatische klachten, spierpijn en zenuwpijn.

Je kunt halverwege mei van de verse jonge dennentoppen een hoestsiroop van maken.
Vul een schone uitgekookte pot met een laagje rietsuiker leg hierop een laag dennentoppen. herhaal dit tot de pot vol is.
Druk alles goed aan en eindig met een laag suiker. Sluit de pot en zet op een koele, donkere plaats.
Voeg naar een paar dagen nog wat suiker toe, zodat de pot goed gevuld blijft.
Na drie maanden zal de suiker een dikke kleverige siroop zijn geworden.
Je kunt dan de toppen verwijderen maar dit is niet noodzakelijk.
De siroop kan na 4 maanden gebruikt worden. Sluit de pot na gebruik steeds goed af.

Hierbij nog even een toevoeging van @ghostwhiper

je kunt ook fatwood van dennen maken.
bij afgebroken of gezaagde dennen zit er na een week of 2 a 3 een dikke harslaag op het stuk wat nog in de grond zit en als je de stronk uitgraaft kun je de dikke wortels en de stronk kloven en dat zijn kant en klaar mayasticks aka fatwood.
als er een levende boom met een dode tak staat kun je de tak er af breken, het stuk wat afbreekt bevat geen hars maar het flexibele stuk kun je er afzagen en kloven en dit is ook doordrenkt met hars en dus fatwood.
Vliegdennen zijn minder geschikt door gebrek aan vocht.

Image

Image

Image

Image
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Gewone Vlier
Sambucus nigra

De gewone Vlier is een zeer veel voorkomende inheemse boom in Nederland.
De vlier stelt geen hoge eisen aan zijn standplaats.
Je vind hemr in bossen, stadsparken tuinen, langs weilanden, duinen en struweelranden,
vooral op wat voedselrijkere bodems groeit hij graag.

De vlier heeft een heel karakteristieke geur en is verder gemakkelijk te herkennen door de wrattige takken.
deze zijn hol en gevuld met een witte merg.

de peterselie vlier heeft fijn diep ingesneden blad.
deze vlier is van dezelfde soort als de gewone vlier dus kun je deze op dezelfde manier gebruiken en is dus NIET giftig.

Verwar de gewone vlier niet met de bergvlier, deze heeft rode bessen en is wel giftig.
De kruidvlier heeft op de vlier gelijkende trossen bessen. De kruidvlier is echter een plant en duidelijk geen boom.

Judasoor is een eetbare zwam die voornamelijk groeit op de takken van de vlier.
Je kunt deze voornamelijk in oktober-februari verzamelen.

In de Oudheid werd de vlier gebruikt voor het zwart verven van het haar.
Uitgeholde vliertakken werden vroeger door kinderen gesneden tot fluitjes. Daar komt het bekende woord 'flierefluiten' vandaan.

De minst bekende eetbare delen van de vlier zijn waarschijnlijk de jonge scheuten.
Pluk hiervoor in april tot mei de jonge scheuten die nog niet houtig zijn geworden.
deze 'Nederlandse bamboe' schijnt ingemaakt bijzonder smakelijk te zijn.

De schermen met bloemknopjes kun je als kappertjes inleggen.
Toch wel wat oppassen want de nog niet ontloken bloemknopjes bevatten een gehalte aan blauwzuurglycosiden.

Van vers of gedroogde bloesem van de Vlier kun je thee zetten.
van verse bloemen kan een heerlijke siroop of wijn gemaakt worden.
De bloemschermen kunnen in pannenkoeken worden gebruikt of er kunnen vlierbloesem beignets van worden gemaakt.
Wanneer de bloemschermen veel gele stuifmeel bevatten, kunnen ze worden geoogst.
Als je de schermen wast verlies je veel stuifmeel wat smaakverlies tot gevolg heeft.

De bessen kunnen worden verwerkt tot jam, siroop of sap,
Het lekkerste sap verkrijg je door de besjes een nacht lang in suiker te laten staan,
het sap trekt op deze manier zelf uit de bessen en mist de wat scherpe, aparte smaak die het krijgt wanneer de bessen gewoon worden gekookt.
Gebruik alleen rijpe bessen. de groene zijn giftig.

Laat bij de bereiding van siroop de vloeistof niet te hard koken. Hierdoor ontstaat er een schuim wat een ideale levensruimte is voor gisten en schimmels (zuurstof en suikers).

De bessen kunnen beter niet rauw gegeten worden aangezien ze licht giftig zijn.
Ze bevatten de stof sambunigrine, die door koken onschadelijk wordt gemaakt.
sambunigrine kan gesplitst kan worden in blauwzuur (waterstof cyanide) en een onschadelijke suikergroep.
Blauwzuur is erg giftig maar ook vluchtig, na verhitten van vlierbessen is er geen risico meer.
Vlier bevat ook een stofje (een ribosome inactivating protein) dat erg lijkt op het extreem toxische ricine.



Geneeskracht: De Vlier werkt ontstekingremmend, tegen oogontstekingen, verkoudheid, griep, bij bronchitis, astma, keelontsteking en herpesvirussen.
Vlierbessenmoes werkt laxerend en helpt bij darmontstekingen.

wetenschappers nemen aan dat het antiviraal en anti-ontstekend werkt en zelfs anti-kankereigenschappen bezit.
Vlier heeft ontstekingsremmende en ontspannende effecten op de kransslagaders en vermindert hierdoor het risico op hartinfarcten.

Nog even een toevoeging van @Peerke
De bloesem schijnt zelfs te helpen tegen hooikoorts. Wel gebruiken voor het hooikoorts seizoen begint.


Merkwaardig maar waar, Hoewel de vlier hooikoorts kan veroorzaken wordt het ook vaak gebruikt tégen hooikoorts...

Neusspoeling bij bijholteontsteking of hooikoorts:
Zet sterke vlierbloesemthee en laat afkoelen tot lichaamstemperatuur, voeg wat zout toe.
Snuif de zoute thee om en om in de neusgaten op en laat het er weer uitlopen.
Dagelijks gebruiken in hooikoortsseizoen.


Image

Image

Image

Image
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Lijsterbes
Sorbus Aucuparia

Lijsterbes is een boom uit de rozenfamilie en komt van nature voor in Nederland. De lijsterbes kan 20 meter hoog worden.
Eind zomer verschijnen de mooie ronde koraalrode bessen.
Lijsterbes komt het meest voor in zandige, bosrijke gebieden maar is in verschillende parken aangeplant.
In Nederland is hij de boom vernoemd naar de lijster die gek op de bessen zijn.

In Finland en Zweden voorspelde men hoe zwaar de winter zou gaan worden aan de hand van
het aantal bessen aan de lijsterbes.

Nog ingerolde of half ontvouwde blaadjes kun je als snack eten en heeft gek genoeg een bitterkoekjessmaak.
Lijsterbessen op zichzelf smaken erg zuur en bitter, dus in recepten met lijsterbessen moet suiker toegevoegd worden.
De bessen worden Groot Brittannië, zuidelijke Beieren en Scandinavië verwerkt tot een (evt. licht bittere) gelei die bij wildgerechten gegeten wordt.
Verder wordt er daar ook jam van gemaakt met of zonder andere vruchten.
In Oostenrijk wordt een lijsterbes drank gemaakt die Vogelbier heet.
Van gedroogde bessen kan een thee gezet worden.


De boom bevat de zoetstof sorbitol.
Chemisch gemaakte sorbitol wordt veel gebruikt in light frisdranken en dieetproducten.
Als je teveel sorbitol binnenkrijgt kun je flinke darmproblemen krijgen.
Gekookte bessen geven geen/minder darmproblemen.

Lijsterbes bevat sorbinezuur.
Sorbinezuur wordt gebruikt als conserveermiddel in voedsel en cosmetica.
In onrijpe bessen zit de grootste hoeveelheid sorbinezuur wat na 100 gram lijsterbessen al tot maagklachten kan leiden.
Door alleen goed gerijpte bessen te plukken en die een nachtje in water met azijn te leggen of te koken gaat de bitterheid en de giftigheid weg.

De zaadjes bevatten kleine hoeveelheden blauwzuur.
blauwzuur kan vergiftigingsverschijnselen geven, zoals ademnood, ernstige maag-en darmklachten, nierschade, huidirritaties, etc.
Mijn advies is om de zaadjes te verwijderen.

geneeskrachtig: urine afdrijvend, tegen diarree, reuma, verstopping, bloedingen, heesheid, dysenterie en overgeven.
immuunsysteem versterkend en de looi-en bitterstoffen bevorderen de eetlust,

Er zitten veel antioxidanten in lijsterbessen in de vorm van vitaminen A, C en E en als fytonutriënt.


Recept lijsterbesgelei:
Volkomen rijpe, maar nog niet melige bessen verzamelen, steeltjes verwijderen en in
een pan met water doen en langzaam zacht koken. Zeven en wegen en op 500 g sap,
500 g suiker klaren en met het sap inkoken tot een druppel op een bord direct stijf wordt.
Bewaren in een uitgekookte glazen pot.



Image

Image

Image
Last edited by EVA on Wed Jan 20, 2016 10:59 pm, edited 1 time in total.
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Meidoorn
Crateagus laevigata


De meidoorn behoort tot de rozenfamilie en is een boom of struik tot 10 meter hoog met doornen.
De vaak 1,5 cm lange doorns ontstaan uit niet ontwikkelde twijgen.
Een Meidoorn kan wel 500 jaar worden.
Meidoorn houdt van zonnige hagen, lichte loofbossen en vochtige leembodem.

In Nederland hebben we vooral twee soorten meidoorn.
De eenstijlige Meidoorn is de meest voorkomende, en heeft 1 pitje in de bes.
De tweestijlige Meidoorn heeft er meestal 2 of 3.
Meidoorn wordt vaak gebruikt om doornige, bijna ondoordringbare hagen te maken.
Deze boom heeft bijzonder hard maar toch buigzaam hout.

Niet alleen het jonge blad en de bloesem zijn eetbaar, ook de melige, rode bes.
In de keuken worden vooral de bessen (samen met andere vruchten) verwerkt tot compotes, chutney en gelei.
Ze smaken zuurzoet en zijn enigszins melig.
Ze zijn zoeter na de vorst (of invriezen).
Meidoornvruchten wordt minstens 12.000 jaar gegeten, zo blijkt uit archeologische vondsten.


De bloeiende toppen bevatten de meeste voedingsstoffen.
In meidoorn zitten tientallen flavonoïden, flavonolen en flavonen.
Verder zitten er aromatische aminen, triterpeenzuren, fenolzuren, vitamine C, polysacchariden, pectine, amygdaline en beta-sitosterol in.


Medicinaal worden vooral de gedroogde bladeren en bloemen als thee gebruikt.

Geneeskrachtig bij: hartklachten, lage of hoge bloeddruk, arteriosclerose, benauwdheid, duizeligheid, bij nervositeit als kalmeringsmiddel,Overgangsklachten, versterkt het hart-en vaatstelsel en werkt bovendien kalmerend bij slaapstoornissen
en stabiliseert een zwakke bloedsomloop.
het levert ook nog een beter uithoudingsvermogen en betere zuurstofopname voor sporters op.
Meidoorn werkt krampstillend en spijsverteringsbevorderend waardoor het soms wordt voorgeschreven bij indigestie, opgezet gevoel en kolieken.

De werking bij verminderde prestaties van het hart is wetenschappelijk aangetoond.
De Chinezen echter kenden de struik allang bij het behandelen van hartkwalen.
Meidoorn heeft een bloedvat verwijdende werking en verbetert de doorbloeding van de hartspier.
Het verhoogt de kracht van het hart en vertraagt de frequentie.
De werking van de plantaardige hartglycosiden in meidoorn werken veel langzamer (pas na acht weken) dan de synthetische,
maar het effect houdt juist veel langer aan.

Recept thee: 150 ml kokend water over 1 tl kleingesneden bladeren/bloemen, 10 minuten trekken,
zeven, max. 3 kopjes per dag.

Image

Image

Image
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Tamme kastanje
Castanea.


De tamme kastanje is inheems in Zuid-Europa, Noord-Afrika en West-Azië.
In Nederland is het vaak een oude verwilderde cultuurplant.
Hij komt veel voor in aangeplante bossen.
De boom groeit graag op een licht zure grond op een zonnige plaats.
hij kan wel 40 meter hoog worden.
De tamme kastanje heeft een gemiddelde levensduur van circa 1000 jaar.
Op de hellingen van de Etna staat er een die naar schatting 2000-4000 jaar oud is.

De kastanjes zijn leerachtige, glanzend bruine noten.
Meestal zitten er drie bijeen in een geelbruine, gestekelde bolster.
De stekels zijn een effectief afweerwapen tegen een voortijdige aanval door vogels en eekhoorns.
De kastanje kunnen worden geschild en gegeten, in tegenstelling tot de kastanjes van de giftige paardenkastanje (Aesculus hippocastanum)
Op een afstandje lijken ze veel op elkaar, toch zijn er een paar belangrijke verschillen.
Zo heeft een tamme kastanje een puntje aan de bovenkant. Een paardenkastanje is juist mooi rond.
Ook heeft de tamme kastanje meer stekels op het omhulsel en zijn de stekels dunner dan die van de paardenkastanje.

Twijfel je of de kastanjes nog goed zijn, leg ze dan in een bak met water.
Kastanjes die bovendrijven zijn uitgedroogd of van binnen opgegeten door insecten. De kastanjes die zinken, zijn nog in orde.
Als er kleine gaatjes in de schil zitten kun je de kastanje het beste weggooien of laten liggen,
dan hebben er waarschijnlijk insecten eitjes ingelegd.

Tamme kastanjes zijn maar beperkt houdbaar.Ze drogen snel uit.
Bewaar ze niet langer dan twee weken.

Je kunt kastanjes rauw eten, poffen en koken. of je maakt er puree van.
Vaak blijft er een vliesje achter wat moeilijk te verwijderen is.
Je mag dat vlies laten zitten, maar het heeft een wat bittere smaak.
De kastanje is erg gezond. Er zit weinig vet in en veel koolhydraten.
De tamme kastanje smaakt verder notig en zoet.
Zet met een scherp mes een kruis bovenop iedere kastanje,
zodat ze tijdens het poffen niet ontploffen.

Koken: Je kunt de kastanjes met of zonder schil koken. Na het koken gaat de schil er makkelijker af.
Verwerk de gekookte kastanjes (als puree) in verschillende gerechten. Van pasta tot roerbak en van
pannenkoeken tot cake.

Van een kilo kastanjes kun je 250 gram kastanje-meel maken.
De tamme kastanje wordt dan eerst gedroogd.
Kastanjemeel is de basis voor koekjes en gebak.

Kastanjes zijn veel minder vet dan andere noten. Er zitten wel veel koolhydraten, vezels
en eiwit in. Ze bevatten vitamines uit de B-groep, vitamine E, kalium, foliumzuur en zink.
Een portie van 100 gram kastanjes levert zo’n 185 kilocalorieën.

De kastanje bevat complexe koolhydraten en een hoog vezelgehalte.
die geven veel energie en zorgen deze voor een langer gevoel van verzadiging.
Daarbij zitten er hele gezonde onverzadigde vetzuren in kastanjes.

Heel bijzonder aan de kastanjenoot is dat hij grote hoeveelheden vitamine C bevat. Een ons kastanjes is genoeg voor 72% van de ADH.
Met verwarmen gaat helaas 50% van de vitamine C verloren.
De kastanje beval ook andere vitaminen namelijk: Pirydoxine of B6 , thiamine of B1, foliumzuur of B11,
riboflavine of B2, pantotheenzuur of B5 en niacine of B3.
Er zitten ook veel mineralen in kastanjenoten namelijk: koper, Mangaan, fosfor, ijzer, kalium, magnesium, zink en calcium.

Omdat kastanjes tanninen bevatten die het spijsverteringsproces nadelig kunnen beïnvloeden wordt soms
aangeraden om ze na het rapen zeven tot tien dagen te bewaren in een schaal voordat je ze eet.

Het hout van de tamme kastanje is fijnvezelig en zeer goed bestand tegen vocht.
Het is beter houdbaar dan eikenhout en daarom zeer geschikt voor het maken van tuinmeubels, bruggen en vaten


Kastanjes kunnen acute trombose tegengaan en werken tegen aambeien en reuma.
Kastanjes schijnen ook je aderwanden schoon te houden

Image
Image

Image
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Hazelaar
Corylus avellana

De hazelaar is een inheemse heester uit de berkenfamilie (Betulaceae).
de bekende hazelnoten komen van deze struik.

De struik kan zowel in de schaduw als in de zon aangetroffen worden.
In de zon krijgt hij meer vruchten.
Het is een grote heester die wel drie tot vijf meter hoog kan worden.
Het zijn grote struiken met meerdere stammetjes met een een dik bladerdak.
De heester groeit op kalkrijke, vochtige humusgrond aan bosranden en zijn veel aangeplant in parken en recreatiegebieden.
De hazelnoot gedijt beter in een koele, vochtige zomer dan in een droge en warme zomer.
Voor een goede productie van hazelnoten is een lange periode met minder dan 7 °C in de winter van groot belang.
Al in januari kan de hazelaar bij een milde temperatuur als één van de eerste lentebodes met
lichtgroene mannelijke katjes bloeien. Zij trekken zich van inbrekende vorst niets aan.

Er zijn twee verschillende soorten hazelnoten, hazelnoten van hazelaars en hazelnoten van de hazelnotenboom.
De hazelnoot boom is een boom en de hazelaar is een struik.
Hazelnoten van beide soorten en van rode of gekrulde soorten zijn allemaal eetbaar.

Hazelnoten worden in september geoogst. ze vallen op de grond wanneer ze rijp zijn.
Het is van groot belang om direct daarna de noten te drogen in een goed geventileerde ruimte.
leg de noten naast elkaar op een zonnige plek op een krant oid. laat ze twee weken drogen.
Daarna kunnen ze zeker tot twee jaar bewaard blijven.

Hazelnoten kunnen heel goed rauw gegeten worden. Maar de smaak wordt sterker en de kleur donkerder
door de gepelde noten even in een koekenpan te verhitten, olie is niet nodig.

Hazelnoten zijn natuurlijk lekker om te kraken en zo te eten.
Gehalveerd of in kleinere stukjes gehakt zijn ze een lekkere en gezonde toevoeging aan salades.
Ook kunnen ze toegevoegd worden aan stoofschotels en ovengerechten.
Fijngemalen hazelnoten kunnen gebruikt worden als vervanging voor bloem/meel of paneermeel.
Verder kunnen de noten gebruikt worden in zelfgemaakte pesto, als vervanging voor pijnboompitten.
samen met zevenblad en/of brandnetel heb je een lekkere 'wilde' pesto.
Hazelnoten kunnen ook toegevoegd worden aan een pot honing. Ze kunnen na een week zo uit de pot gegeten
worden, of toegevoegd worden aan (na)gerechten, zoals gebak of ijs.
Vooral de combinatie met chocolade wordt zeer gewaardeerd.
Denk bijvoorbeeld maar aan chocoladerepen waarin hazelnoten zijn verwerkt of chocoladepasta.
Ook in andere zoete gerechten, zoals taart, komen de hazelnoten prima tot hun recht.
In vegetarische gerechten worden hazelnoten veelal gebruikt in plaats van vlees.
Recepten: http://notenspecialist.com/recepten/rec ... azelnoten/


Hazelnoten bevatten veel vitamine E. Een handvol bevat ongeveer 50% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
daarbij bevatten ze veel energie (682 kcal per 100 gram), voornamelijk in de vorm van onverzadigde vetzuren.
Ze zijn rijk aan plantaardige eiwitten, onverzadigde vetzuren vitaminen en mineralen als calcium, kalium, fosfor, zink en magnesium.
Daarbij bevatten ze vezels, Natrium, Calcium, Magnesium, Fosfor, IJzer, Zink, Vitamine B1,Vitamine B2, Vitamine B3, Vitamine E en Foliumzuur



Hazelnoten bevatten veel enkelvoudig onverzadigde vetzuren en de vitamines B6 en E.
Deze stoffen helpen je hart en bloedvaten gezond te houden.
Daarbij zit er veel foliumzuur in (vitamine B11) wat je helpt je gehalte homocysteïne op peil te houden.
Dit voorkomt trombose en aderverkalking (atherosclerose).
en verkleint de kans op een 'open ruggetje' bij baby's tijdens de zwangerschap.

Hazelnoten bevatten een hoog gehalte aan fosfor en calcium, beide zijn goed voor je botten en tanden.
fosfor voorkomt aan leeftijd gerelateerde aandoeningen zoals osteoporose.

Hazelnoten bieden ook nog hulp bij het voorkomen van kanker en ondersteuning van diabetespatiënten.
daarbij reguleren ze de cholesterolbalans en zorgen ze voor de rode bloedcellen.



Even een anvulling van @JJenA
In de hazelnoten willen nog eens larfjes in zitten die de gehele noot op eten.
ze kunnen zich nogal vermenigvuldigen, dan zijn vrijwel alle noten aangetast.
De larven boren zich in de hazelnoot wanneer ze nog heel jong en zacht zijn.
vind je zo'n struik en wil je daar de komende jaren goed van kunnen oogsten,
moet je beginnen alle noten vroegtijdig te plukken en vernietigen, zodat je de larven dood.
omdat de populatie na een paar jaar zeer sterk is uitgedund vind je dan misschien heel af en toe nog een larfje.



Image

Image

Image
Last edited by EVA on Tue Jan 26, 2016 12:19 pm, edited 2 times in total.
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Bosbes
Vaccinium myrtillus

Blauwe bosbes is een struikje van 15-60 cm hoog.
De struik houdt niet van kalkhoudende grond, maar past zich beter aan op een vochtige, humeuze bodem.
Hij groeit liefst op heide en veen gebieden in open loof en naaldbossen.

De bosbes geeft eetbare, zwarte bessen, bedekt met een blauwe waas. Het sap heeft een paars/purper kleur.
Ze worden voornamelijk gebruikt voor jam of voor gebak.
Ze zijn als ze vers gegeten worden erg lekker en gezond vooral vanwege het hoge gehalte vitamine C.
maar ze zijn ook rijk aan andere vitaminen en bevatten veel mineralen.
zo uit het handje, op de yoghurt of in de pannenkoek, ze zijn altijd even lekker...
verse bessen kunnen soms diarree veroorzaken.
Het blad word gewassen en gedroogd gebruikt als (geneeskrachtige) thee.

Eet de bessen niet ter plekke in verband met een (hele kleine maar wel lastige en soms zelfs dodelijke) kans op
vossenlintworm besmetting door vossen urine op de bessen.
Dus eerst grondig wassen!


Uit onderzoek gebleken effectief bij diverse oogziekten, zeker als deze worden veroorzaakt door een hoge bloeddruk of diabetes.
Bosbessen kunnen ook staar helpen voorkomen en glaucoom verbeteren.
Daarnaast bevatten bosbessen veel anti-oxidanten die ontstekingsremmend en anti verouderend werken.
Verder werken bosbessen tegen vaatziekten, spataderen, aambeien, pijnlijke menstruatie en oedeem.
Tegenwoordig worden extracten van de bessen gebruikt om dysenterie en mond en keelontstekingen te behandelen.
Aftreksels van het blad worden gebruikt om de bloedsuikerspiegel te verlagen bij diabetes.

Bosbesthee:
Giet 150 ml heet water over 2 theelepels gedroogde bessen. Tien minuten laten trekken en daarna zeven.
De thee kan gebruikt worden bij diarree. De thee is ook prima te gebruiken als gorgeldrank bij ontstekingen in mond of keel.

Bosbesbladthee:
Giet 150 ml kokend water over 1 theelepel gedroogd bosbessenblad. Laat 10 min trekken en daarna zeven.
Deze thee kun je ook gebruiken voor omslagen bij zweren en huidaandoeningen.

Let op!:
Gebruik niet teveel bosbessen of preparaten als je bloedverdunners of diabetes-medicatie slikt.
Bosbessen in combinatie met andere bloedsuiker verlagende kruiden als gember, ginseng, fenegriek en knoflook kan hypoglykemie veroorzaken.
Bosbes blad thee niet voor langere periode of in hoge doses gebruiken.
Het hoge gehalte aan tannine die de bladeren bevatten kan schadelijk voor de lever zijn.

Image

Image

Image
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

rode bosbes---vossenbes
Vaccinium vitis-idaea
Frysk: Reade blebberbei

De rode bosbes komt overal op het noordelijk halfrond voor.
van de noordelijke gematigde klimaatzone tot in Groenland. temperaturen tot -22 °C worden met gemak verdragen.
In de winter blijven de bladeren ook aan de struik zitten.
In de vroege zomer vormen zich wit tot roze bloemetjes van een paar millimeter groot.
De scharlakenrode bessen zijn rijp vanaf eind augustus.
De rode bosbes is familie van de blauwe bosbes.
Omdat de bessen de gehele winter intact blijven, is het een belangrijke voedselbron voor vogels in de winter.

De rode bosbes groeit graag in de Zon/lichte schaduw en staan het liefst op een wat droge, zure, humusrijke grond in bossen en op heidegrond.
Maar verdraagt zelfs nog schaduwrijke bossen en voedingsarme zandgronden.
In Nederland is de soort onder meer te vinden in Zuidoost-Fryslân, Drenthe, op de Sallandse heuvelrug en op de Veluwe.


Rode bosbessen bevatten redelijk veel suiker, maar wegens zijn wrange, zure smaak, die door het hoge gehalte aan fruitzuren
(onder meer ascorbinezuur, benzoëzuur en salicylzuur) wordt veroorzaakt, wordt de vrucht slechts zelden rauw gegeten.
Rode bosbes wordt veel in de Scandinavische landen gebruikt.
De bessen worden vooral gebruikt in combinatie met vlees, als saus of toegevoegd aan stoofpotten.
Ook kan er sap, jam en eventueel siroop van gemaakt worden.
De bessen hebben een hoog pectine gehalte, dus zijn ze minder geschikt voor siroop.
De schil is hard, rood en soms kreukelig.
Je kunt de bessen 2 tot 3 weken bewaren.

De bessen bevatten een hoog gehalte aan verschillende vitamine B, waaronder vit B1, B2, B3 en B - caroteen.
Ook bevat de bes veel vitamine C.
Ook bevatten de vruchten mineralen als kalium, calcium,mangaan, magnesium en fosfaat.

In de bessen zitten veel flavonoïden en Oligomere Procyaniden zoals kaemferol en hyperoside.
Daarnaast bevat het in hoge mate looistoffen, namelijlk catechinen.
Inhoudsstoffen die in mindere mate voorkomen zijn: lycopeen, zeoxanthine,
de suikers fructose en glucose, appelzuur, citroenzuur, benzoëzuur, oxaalzuur, chinazuur, salicylzuur,
ursolzuur en plantaardige pigmenten.



In vroegere tijden werden medicinale krachten toegedicht aan de Rode bosbes. Ze werden onder meer gebruikt voor het
behandelen van blaasklachten en reuma.

Omdat deze bes de urine zuurder maakt verdwijnen nierstenen en werkt het ontgeurend op de urine.
De vitamine C en de flavonoïden maken van deze bes een weerstandsverhogend middel.
de bes bevat anthocyaan, dat nier- en blaasinfecties kan helpen voorkomen omdat bacteriën zich niet aan de slijmvliezen kunnen hechten.
De branderigheid bij blaasontsteking en het in kleine beetjes moeten plassen worden al een paar uur na
inname van de bessen verminderd.
De anthocyanidinen en flavonoïden zorgen voor een preventieve werking van maculadegeneratie of staar,
een ziekte die vooral bij diabetici voorkomt.
Ook bij het verlagen van cholesterol en bij de behandeling van reumatische ziektes zou de plant van nut zijn.
Bij mannen helpt het tegen benigne prostaathypertrofie of vergrote prostaat. Dit is een goedaardige prostaatvergroting die door
onvolledig kunnen plassen infectieziekten in de blaas kan veroorzaken.

Image

Image
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Beuk
Fagus sylvatica


De beuk is een statige boom met een gladde, grijze schors en en kan een hoogte van zeker 50 meter bereiken.
De boom schijnt wel 1000 jaar oud te kunnen worden.
In Nederland wordt een beuk blijkbaar hooguit rond de 200 jaar oud.
De grootste omvang van een beuk in Nederland was vijf meter.
Zijn omvang kan in Duitsland oplopen tot wel tien meter.

De beuk houdt van vochtige, liefst humusrijke grond en een regenachtig klimaat.
Hij groeit graag in gemengde bossen.
Hij verdraagt hoge waterstanden of droge zandgronden niet goed.
Hij verspreidt zichzelf door middel van zaden of wordt aangeplant in bossen en in parken.
Beuken worden zelden door bliksem getroffen omdat ze zeer oppervlakkig wortelen.
De bekende driehoekige beukennootjes zitten met z'n tweeën in een stekelige bruine bolster.
ze zijn meestal rijp in september-oktober.


De gehele beuk is nuttig. Zowel de groene als de rode beuk zijn bruikbaar.
De tere, hele jonge en nog doorschijnende blaadjes van de beuk zijn gezond en smaken heel
goed op een broodje met wat kaas. De blaadjes kunnen ook in de sla.
Je kunt met het hout bier stoken en kaas, vlees of vis roken.
Je kunt ook nog een sterke drank maken van de beukenbladeren.

beukennootjes zijn lekkere nootjes, zowel rauw als geroosterd of te verwerken tot beukennotenolie.
Het zijn kleine nootjes en het pellen is een secuur en arbeidsintensief klusje.
Deze nootjes peuzelen lekker weg. Let er wel op dat je er niet te veel (rauw) van eet,
want door de aanwezige cyanide kun je dan maagklachten krijgen.
In een droge koekenpan Roosteren helpt dit probleem te voorkomen.

In Engeland maakte men tot ver in de 19e eeuw olie van beukenootjes.
De nootjes werden in Engeland bovendien geweekt in water om ze daarna te drogen en tot meel te bereiden.
Het weken in water was om ze vrij van cyanide te maken.

Kenners adviseren niet meer dan 20 verse beukenootjes te eten.
Er zit naast cyanide de alkaloïde fagine in dat je duizelig en slaperig maakt.
Ook bevat het giftige saponinen, oxaalzuur en het enzym thiaminase, wat vitamine B afbreekt.

werkzame stoffen:
Bladeren: flavonolglycosiden, looistoffen of tanninen, vitamine C, etherische oliën.
Beukenootjeso: globuline, vette olie, cyanide, taninnen en was.
Schors:looistoffen, suberine, glycovanilline,
Hout: vetzuren, sterolen, fenolen en guajakolie.



bij pijn aan het tandvlees, de lippen, of de kiezen kun je op de blaadjes kauwen.
Blaadjes zijn ook stofwisselingstimulerend.
De schors wordt ingezet bij luchtwegenaandoeningen, darmparasieten,
diarree, huidziekten, Spataderen en reumatische pijnen zoals artritis, jicht en artrose.
Beukenas vermengt met honing zou helpen tegen schurft.
De bast van jonge twijgen is wormafdrijvend.
Beukenteer gewonnen uit de bast wordt gebruikt als een ontsmettingsmiddel.
Beukenteer is ook een medicijn tegen tuberculose en andere longaandoeningen.

Image

Image


Image

Image

Image
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Walnoot
Juglans regia

De boom kan een hoogte tot 30 m bereiken en kan een meer dan 10 m brede kroon krijgen.
Bij het ouder worden krijgt de grijze stam een diep gegroefde bast.
De walnoot komt hier af en toe in het wild voor.
vaak staan er een stel bij elkaar bij een bosrand.
Meestal is hij aangeplant in parken en recreatiegebieden.

Je hoeft de walnoot niet te plukken. Schud de boom bij helder zonnig droog weer.
Ze zijn dan lekker droog dan kun je ze gewoon oprapen.
Ongeopende bolsters moeten nog aan de boom blijven om te rijpen.
walnoten die nog in de bolster zitten moeten er binnen 24 uur uitgehaald worden.
anders kunnen ze bederven.
Het beste is om rubber handschoenen te dragen want in de bolsters zit een
kleurstof die amper van je handen te krijgen is. Het moet eraf slijten...

je kunt eventueel de pas geoogste noten drogen met een met verfbrander.
enkele dagen herhalen totdat de schaal goed droog blijft.

Om het witte vruchtvlees zit een geel schilletje dat bitter smaakt.
De bittere smaak verdwijnt na een aantal dagen.

Echt bederven kunnen walnoten niet maar omdat ze veel olie bevatten kan de noot ranzig worden.
bewaar ze daarom koel.

De walnoot wordt gebruikt in allerlei gerechten zoals bijvoorbeeld salades en gebak.

Walnootolie wordt beschouwd als een delicatesse.
De noten moeten koud geperst te worden anders krijgt de olie een bittere smaak.
Om dezelfde reden kun je deze olie beter niet gebruiken bij het koken.
de olie is perfect voor salades en sauzen/dressings.

Walnoten kunnen geblancheerd en gemalen worden opgelost in water om walnotenmelk te maken.
dit schijnet een uitstekende vervanger voor koeienmelk te zijn.

Door de aromatische bladeren mijden vliegen en muggen de omgeving van de boom.

de groen/zwarte schillen die om de noten zitten leveren een sterke kleurstof en werd
gebruikt om haren en wol donker bruin te verven.

Notenhout is een geliefd meubelhout want het is heel gemakkelijk te bewerken.
Walnotenhout werd in de oorlog veel gebruikt om geweerkolven te maken.
Het hout werd vroeger ook gebruikt voor gebruiksvoorwerpen zoals lepels, deurklinken en vliegtuigpropellers.
Beroemd is het wortelnotenhout dat gebruikt wordt in meubelen en in dashboards van dure auto's.



Walnoten bevatten mvooral de mineralen fosfor, magnesium, zink, ijzer en kalium.
Ze zijn ook een bron van vitamine B1, gamma-tocoferol (een vorm van vitamine E) en foliumzuur.



Geneeskrachtig: Walnoten houden de aderen flexibel en elastisch.
Ze bevatten twee keer zoveel antioxidanten bevatten als andere noten.
ze houden het hart gezond, en een hoog cholesterolgehalte en het risico op diabetes wordt verlaagd
verder zorgen ze voor sterkere botten, hebben ontstekingsremmende eigenschappen,
zorgen ze voor een goede nachtrust want ze bevatten melatonine, verbeteren ze de spermakwaliteit bij mannen en verminderen ontstekingen.
uit onderzoek blijkt dat walnoten helpen bij muizen tegen borst en darmkanker dus er worden goede resultaten verwacht bij mensen.


Het blad werd vroeger al gebruikt als medicijn tegen ringwormen, diarree, bloedingen,
verstoppingen, leverproblemen, huidproblemen en herpes.
de bolsters werden vroeger gebruikt tegen leverproblemen en ringwormen.

Image

Image

Image
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Eik
Quercus robur

De eik heeft eigenlijk geen introductie nodig.
wie heeft als kind nooit eikels gezocht in het bos of er op school mee geknutseld?
deze boom is inheems in de lage landen. de boom komt veel voor in loofbossen
en wordt regelmatig aangeplant in parken, eikenlanen, recreatiegebieden etc.
De eik groeit op elke grondsoort maar heeft een voorkeur voor zanderige vochtige grond.
de eik kan een respectabele leeftijd bereiken. driehonderd jaar of meer is geen uitzondering.
maar er zijn gevallen bekend van eiken die meer dan 1000 jaar oud zijn.
De bast van de eik is grillig en diep gegroefd.

Er zijn meerdere soorten eiken.
onderstaande twee soorten zijn het meest algemeen en,
als je het eenmaal weet, eenvoudig uit elkaar te houden.

De zomereik heeft napjes met een steeltje,
De bladeren van de zomereik hebben korte steeltjes.
De bladeren van de zomereik zijn molliger, ronder dan die van de wintereik.

De wintereik heeft napjes zonder steeltje.
De bladeren van de wintereik hebben lange steeltjes.
De bladeren blijven nog heel lang in verdorde toestand aan de boom zitten.

De zomereik is in de meest voorkomende eik in Nederland.

De minder bekende Amerikaanse eik heeft donkere, roodbruine eikels met een scherpe punt
en een afgeplatte voet. ze zitten in ondiepe napjes.
Deze eikels zijn pas in het tweede jaar na de bloei rijp en bevatten het meeste tannine.


bliksem slaat eerder in een eik dan bijvoorbeeld in een beuk.
de eik wortelt dieper dan een beuk en heeft hierdoor direct contact met het grondwater.
de beuk wortelt opvallend ondiep en trekt daardoor de bliksem minder aan.
De eik zou daardoor als een natuurlijke bliksemafleider werken.
er is een gezegde over: "Van eiken moet je wijken, maar boeken (beuken) moet je zoeken".

De merkwaardige ronde bollen die op de bladeren van de eik groeien worden veroorzaakt door eikengal wespen.
De eikengalwesp legt op de onderkant van eikenbladeren haar eitjes.
De eik kapselt deze in tot 3 centimeter grote galappels.
Er zijn vijftig verschillende galwespen die op de eik leven.

De eik is uitzonderlijk sterk en kan zelfs de meeste zwammen infecties overleven.
bekende zwammen die op de eik groeien/parasiteren zijn de eikenhaas en de biefstukzwam.
Beide zwammen zijn eetbaar.

het hout van de eik is ideaal voor meubels en speelgoed.
Bewerkt met ammonia ontstaat het bekende donkere eiken.

Vroeger werden van mei tot half juni stammen van de eikenboom van de schil ontdaan.
In deze periode gaat het schillen gemakkelijker en zitten er meer voedingsstoffen in de schil.
De bast werd gedroogd en vervolgens in kleine stukjes gehakt.
de gedroogde stukjes werden tot poeder vermalen.
Met het poeder werd leer gelooid.
dit poeder werd ook medicinaal gebruikt.

Van de eikels kun je pap, meel en koffie maken.
Om de eikels bruikbaar te maken hebben ze een intensieve behandeling nodig.

Meel maken van eikels;
Verwijder de harde schil.
verwijder dan het dunne, bruine vliesje rond de noot.
Om de bittere smaak (looizuur) te verminderen zet je de eikels in kokend water en laat je ze koken.
verwissel het water en herhaal dit enkele malen totdat het water niet meer wrang smaakt en helder is.

Pap maken van eikels;
De eikels pellen, ook het bruine vliesje moet worden verwijderd.
Droog de eikels.
Verpulver ze dan tot meel, plaats het meel in een kaasdoek en spoel het met water schoon en wring uit.
Herhaal dit totdat het water helder is.
Vermeng het meel met water en houd het ongeveer 45 minuten zachtjes aan de kook.
Voeg aan deze pap gedroogde bessen, vlees, vis of kruiden toe.

indianen lieten de meel lange tijd in een rivier hangen om het looizuur eruit te halen.

Eikelkoffie:

Pel de eikels
Kook ze ongeveer 15 min.
Pel de velletjes van de eikels en droog ze.
Hak ze in kleine stukjes.
Rooster de stukjes ongeveer 15 min tot 30 min in de pan tot je een notengeur ruikt.
De eikels krijgen dan een koffiekleur.
Rooster ze niet te lang want dan worden ze bitter.
Vermaal de eikelstukjes grof.
per 1.5 kopje water heb je 1 koffielepel eikelkoffie nodig.
Laat dit even koken en filter het dan met een koffiefilter of fijn zeefje.



In de eik zitten gallotanninen, pyrogallol, flobatannine, catechine, oligomere procyaniden en
ellagitannine. Verdre bevat de eik de anthocyaniden leucocyanidine en leucodelphinidine, de
bioflavonoïde quercetine, saponinen, vezels, betasitosterol, calciumoxalaat, magnesium, mangaan,
kalium, koolhydraten en vetten.

Zowel de bladeren, de bast en de eikels van de eik bevatten tannines.
Deze tannines kunnen het maag-darmstelsel irriteren.
In het lichaam worden zij omgezet tot pyrogallol, een sterk bloedgif, dat hemolyse veroorzaakt.



Eigenlijk wist ik maar heel weinig van de geneeskrachtige werking van de eik
maar dit is wat ik heb opgezocht...

Gorgelen, mondspoelingen:
Mondslijmvliesontsteking, aften, mondzweertjes,
Tongontsteking, Tandvleesontsteking, bloedend tandvlees,
Keelpijn, amandelontsteking.

Baden, voetbaden, wassen:
Zweetvoeten,
Overmatige okseltranspiratie.

Compressen, zitbaden:
Aambeien, anale kloven,
Endeldarmontsteking, anale fistels,
Ontstekingen in de anale en genitale streek.

Omslagen:
Dermatitis of huidontstekingen, huiduitslag met jeuk,
Nat eczeem,
Aderspatzweren, zweren,
Doorligwonden.

Strooien, baden:
Lichte verwondingen,
Bloedende en natte wonden,
Winterhanden en -voeten,
Winterkloven.

Vaginale spoelingen, zitbaden:
Vaginitis of vaginale infectie,
Leucorhee of witte vloed,
Menorrhagie of overmatige menstruele bloedingen.

Omslagen, oogbad met gefilterd afkooksel:
Oogbindvliesontsteking,
Ooglidrandontsteking.

zomereik
Image

Wintereik
Image
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Japanse notenboom
Ginkgo biloba

Deze boom is oorspronkelijk afkomstig uit China.
De Japanse notenboom komt in het wild alleen nog voor in het berglandschap van de provincie Zhejiang in het oosten van China.
De boom wordt circa 40 meter hoog.
In Nederland en België worden in parken kweekvormen geplant waardoor de boom vaak niet zo hoog wordt.
De ginkgo kan makkelijk 2000 jaar oud worden en in China staat een ginkgo waarvan men vermoedt
dat hij al 3500 jaar oud is.
De Ginkgo is een snelgroeiende boom met bijzondere bladeren. De vorm van het blad is waaiervormig.
Eigenlijk is de Ginkgo een naaldboom waarvan de naalden met elkaar zijn vergroeid.

Oude bomen zijn massief met een kurkachtige, brandbestendige schors.
Van het hout worden meubels en bijzondere houten voorwerpen gemaakt.

De ginkgo kan er wel 20 jaar over doen voordat er noten aan de boom komen.
Je hebt een mannelijke en een vrouwelijke boom nodig om noten te krijgen.

De vruchten stinken vreselijk naar ranzige boter. Het zachte omhulsel van de zaden is giftig.
De zaden kunnen geroosterd gegeten worden.
In Japan en China worden de zaden beschouwd als delicatessen.
ze worden meestal gekookt voordat ze gegeten worden.

Het blad van de Japanse notenboom wordt ook gebruikt in cosmetica (huidproducten, shampoo),
als insecticide en als mest.


In China worden de zaden al duizenden jaren gebruikt bij
ademhalingsproblemen, blaas- en nierproblemen, spijsverteringsproblemen, gehoorverlies en andere kwalen.

De bladeren worden onder andere gebruikt om de bloedsomloop te verbeteren, bij ademhalingsproblemen,
gehoorverlies, geheugenverlies, huidziekten, en angst.

Ook zouden de zaden een teveel aan alcohol neutraliseren.

In Nederland wordt ginkgo gebruikt tegen etalagebenen,
tegen vermoeidheid en voor het verbeteren van het geheugen.

Image

Image
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

echte Laurier
Laurus nobilis

Laurier is vooral afkomstig uit het Middellandse Zeegebied.
de struik is niet volledig winterhard maar als je de struik beschut en in de zon zet zal hij de winters van tegenwoordig zeker wel overleven.
Gesnoeide laurier struiken kun je beter in een kuip of pot planten want deze zijn gevoeliger voor vorst.
Bij mij staat de laurier al 20 jaar naast de schutting tegen mijn huis aan.
op deze plek is hij een jaar of 8 geleden eens van boven tot beneden doodgevroren.
Hij verraste me volkomen door in de lente weer uit te lopen!
Inmiddels is de struik alweer 3 meter hoog.

In Nederland en omstreken bestaat ook de Laurierkers (Prunus Laurocerasus) die zeer giftig is.
Verzeker je ervan dat je de Laurus nobilis te pakken hebt.
de bladeren van de echte laurier zijn kleiner en puntiger dan de bladeren van de laurierkers.
Om het echt zeker te weten hoef je eigenlijk alleen maar een blad te kneuzen. de geur van laurier komt je dan direct tegemoet!

Laurierbladeren worden meestal gedroogd in stoofpotten en soepen gebruikt.
Omdat ik een grote struik heb staan gebruik ik verse gekneusde bladeren.
Zo hoort hij hier standaard in de groentesoep.
Verder gebruik ik hem in hachee, stamppotten, zuurkool, rode kool, marinades en sauzen.
Bij alles wat op zuur (azijn) gezet wordt gaan er ook een laurierblad of twee bij.
De bladeren moeten het liefst zo lang mogelijk meekoken om de bijzondere geur en smaak vrij te maken.
Voor het opdienen verwijder je de bladeren want ze worden nooit zacht.
Het is een gezond, aromatisch-bitter kruid, dat bij de vertering helpt.

Laurier wordt ook gebruikt in laurierdrop waarin de sterke lauriersmaak naar voren komt.
heerlijk verzachtend voor de keel bij griep.
In de parfumindustrie wordt de laurier veel in kruidige mannenparfums gebruikt.



Laurier werkt o.a.
antiseptisch bij luchtwegaandoeningen, helpt bij griep, tandpijn en aften, keelpijn, holte-ontstekingen en bronchitis.
En helpt tevens tegen winderigheid en maagklachten.
Laurier is vochtafdrijvend, bevordert de spijsvertering en stimuleert de eetlust.
Het schijnt ook als antidepressivum effect te hebben.

Sterk verdunde etherische laurierolie wordt gebruikt bij spierpijn, zenuwpijn en verrekkingen.
Maar pas wel op; de laurier kán een allergische reactie geven. Zowel bij inwendig als uitwendig gebruik...
In grote hoeveelheden werkt laurier narcotiserend en kan het bewustzijnsstoornissen oproepen.
Neem daarom nooit grote hoeveelheden.
Bij stoofvlees doe ik wel 10 verse blaadjes bij het vlees en wij leven nog.

Recept: Lauriersiroop
-2 kopjes suiker
-1 kopje water
-8 laurierblaadjes

Hak de laurierblaadjes zo fijn mogelijk.
Doe alle ingrediënten in een kleine steelpan en breng het aan de kook op een laag vuurtje.
Af en toe roeren tot de suiker opgelost is en laat het geheel dan 5 minuten zachtjes pruttelen.
Neem de pan van het vuur en laat de siroop 15 minuten af koelen.
Daarna de siroop zeven en in een uitgekookt potje doen.
Deze siroop is twee weken houdbaar in de koelkast.
Heerlijk bij keelpijn, apart in de thee maar zeker ook lekker als bijzondere saus bij roomijs of cake.


Echte laurier gedroogd
Image
Echte laurier
Image


Dit is de giftige laurierkers!
Image
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Linde
Tilia

De linde is een van de grootste loofbomen van de lage landen.
de boom kan zeer oud worden.
Afhankelijk van de soort kan de linde 15-30 meter hoog worden.
De linde wordt vaak gesnoeid tot leiboom of knotlinde om voor schaduw te zorgen op markten of terrassen.
dat zie je vaak op pleinen in bijvoorbeeld Frankrijk.
Voor de Kelten en Germanen was deze geneeskrachtige boom heilig.

De bladknoppen en heel jong blad zijn te verzamelen in maart. Je kunt ze rauw in salades of gekookt als groente gebruiken.
de bloemen bloeien in juni en juli. Van deze bloesem kun je een heerlijke thee zetten.
Deze thee is vooral in Frankrijk populair, het heet er 'tilleuil'
In lindebloesem zit veel ''honing''. Voordat de raffinage van suiker zijn intrede deed was de linde daarom zeer gewild.

Lindehout is geliefd onder houtsnijders en beeldhouwers omdat het hout vrij zacht en dus gemakkelijk te bewerken is.
Van de vezels uit de bast kunnen touw en zelfs sandalen gemaakt worden.



Je kunt lindebloesemthee gebruiken bij koorts, verkoudheid, droge prikkelhoest, spijsverteringsproblemen, angst, slapeloosheid, prikkelbaarheid, zenuwen, rusteloosheid, artritis, jicht, nierstenen, hoge bloeddruk, hartkloppingen, maag en darmklachten.

De lindebloesem heeft een antibiotische werking.
De thee bevordert de transpiratie en werkt koortsverlagend, verlicht verkoudheid en griep en stimuleert de weerstand.
Een voetbad met lindebloesem kalmeert de zenuwen.

De werking bij verkoudheid en droge prikkelhoest is wetenschappelijk aangetoond.

De binnenbast van de linde werkt bij galweg aandoeningen en bij een zwakke leverfunctie.

Lindebloesembad voor baby's:
goed bij droge of gevoelige huid of eczeem met jeuk.
Breng 12 gram gedroogde lindebloesem met 5 dl water aan de kook en laat het mengsel afgedekt staan om af te koelen.
Voeg dit dan aan het badje van de baby toe of voeg 2 liter extra water toe en gebruik het om mee af te spoelen.

Lindebloesem
Image
Jong lindeblad
Image
de typische vorm van de lindeboom
Image



.
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Braam
Rubus fruticosus

Dat bramen lekker zijn is waarschijnlijk al sinds de prehistorie bekend.
Ik hoef hier dit keer ook niet uit te leggen waar de braam groeit of hoe hij eruit ziet.
Het is wel belangrijk de braam niet langs een drukke verkeersweg te plukken.
De braam slaat giftige (uitlaat)stoffen in de vruchten op!
In verband met de vossenlintworm is het sowieso handig om alleen de bramen boven plashoogte te plukken.

Bramen kunnen in verschillende gerechten gebruikt worden. zowel in zoete als hartige.
Je kunt er bijvoorbeeld heerlijke jam, sap en wijn van maken.
Minder bekend is het gebruik van de bladeren en de jonge scheuten.
De jonge bladeren kun je gebruiken als groente in bijvoorbeeld wok gerechten.
Of gedroogd of vers blad gebruiken als thee.
de jonge knapperige dikke scheuten kun je al dan niet geschild gebruiken in de lentesoep.



Studies tonen aan dat bramen veel antioxidanten bevatten en
uiteraard veel vitamine C.

Geneeskrachtig wordt de braam toegepast bij; maagpijn, winderigheid, diarree, misselijkheid, tandvleesproblemen,
slapeloosheid door stress, aambeien, zware menstruatie, ontstoken tandvlees, keelontsteking, bloedarmoede, keelpijn en aften

Verder werkt het aansterkend, ter voorkoming van verkoudheid, zweetafdrijvend en slijmoplossend.


Image

Image
EVA
Posts: 1086
Joined: Wed Dec 09, 2015 1:03 am
Been thanked: 1 time

Re: Nuttige en eetbare bomen en struiken

Post by EVA »

Jawel, deze struik heb ik eerder behandeld.
hij staat bij de giftige planten en bomen!
de reden dat ik hem nu bij de eetbare/nuttige struiken zet is natuurlijk mijn borstkanker.
want de chemo therapie die ik op dit moment krijg, (paclitaxel) wordt hiervan gemaakt.
dus ondanks dat de struik uiterst giftig is dank ik er mijn leven aan.



Taxus baccata
De Nederlandse namen voor de Taxus zijn IJf of Venijnboom.
De Taxus is een inheemse soort die door de giftigheid voor het vee door de mens sterk is teruggedrongen.
In ons land was hij in het wild bijna uitgestorven en ook in andere landen is hij schaars geworden.

Image

Tussen Dieren en Rheden staat een taxus in een voortuintje.
dit schijnt de dikste taxus van Nederland te zijn en waarschijnlijk ook de oudste.
Volgens de Bomenstichting is hij zeker 300 jaar oud.
de stamomvang is maar liefst 380 cm.
maar dat staat niet in vergelijking met de oude taxussen van Engeland en Frankrijk.
deze zijn 10 tot 12 meter in omvang.
Hun leeftijd is waarschijnlijk rond de 1000 jaar, sommige exemplaren zelfs 1500 of 2000 jaar.
maar alle oude taxussen zijn hol en de leeftijd is daardoor niet goed te bepalen.
Nederland heeft maar weinig oude en monumentale Taxusbomen, zeker als je dit vergelijkt met Engeland.
Echt oude Taxussen lijken voornamelijk in streken met een Keltische geschiedenis te staan.
In Nederland was er geen Keltische traditie om een Taxus te planten op Kerkhoven.
daardoor zijn de taxussen hier meestal jonger dan honderd jaar terwijl er
in Engeland honderden van minstens vier eeuwen oud staan.

Image


Taxushout is sterk, buigzaam, zwaar en taai.
maar het hout is gemakkelijk te bewerken.
het hout werd (en wordt) vroeger gebruikt voor bogen.
zelfs de ijsmummie Ötzi had een boog van taxushout bij zich.
Een boom geeft maar erg weinig bruikbaar hout, om deze reden is het
aanbod van taxus hout gering en dus de prijs hoog.
De naam taxus komt van het griekse woord toxo, het woord voor boog.

Image

De taxus geeft op warme dagen gasvormige taxine af,
een stof die bij mensen tot hallucinaties kan leiden.

De Taxus groeit het best op lemige, vochtige en kalkhoudende grond.
Hij verdraagt veel schaduw.
De hoogte kan variëren van 1 tot 18 m.
De boomstam is eigenlijk een hoofdstam met vergroeide zijstammen en kan een doorsnede tot 4 m bereiken.
de schors is roodachtige tot bruin maar de twijgen zijn groen.
hij heeft donkergroene, glanzende naalden die eindigen in een stekelpuntje.
Wat opvalt zijn de fel rode bessen. Deze plakkerige bes bevat vitamine C
Image

de bessen worden samen met het zaad gegeten door lijsters en andere vogels die de zaden zonder
problemen uitpoepen.
Maar de pit die in de bessen is bijzonder giftig.
deze bevatten taxine, een heel krachtig gif, dat ook na het drogen, koken of bewaren actief blijft.
Daarnaast bevat taxus prikkelende vluchtige oliën.
De naalden hebben het hoogste taxine gehalte maar de gehele struik is giftig, zelfs bij aanraking.

Image

Ook voor vee en huisdieren is dit een gevaarlijke struik die je beter niet in je tuin kunt hebben.
met name voor paarden is dit een direct gevaar.
al na enkele minuten na inname kunnen ze dood neervallen.
0,5 tot 2 gram naalden per kg lichaamsgewicht wordt dodelijk geschat voor paarden.
Ook bij mensen treden de vergiftigings verschijnselen al na een tot twee uur op.
braken, diarree, buikkrampen, duizeligheid, hallucinaties, verwijding van de pupillen.
Bij een ernstige vergiftiging volgen daarna stuipen, een onregelmatige polsslag (eerst snel, later traag), hartritmestoornissen, een sterke daling van de bloeddruk en een plotse dood door hart en ademhalingsstilstand.


Begin jaren zeventig van de vorige eeuw werd ontdekt dat uit de schors van de Taxus brevifolia een medicijn tegen kanker kon worden gemaakt.
Deze boom is vrij zeldzaam en komt alleen voor in bepaalde streken in Noord-Amerika.
Voor de behandeling van één patiënt moesten zeker drie bomen het loodje leggen.
De stof kon niet gemakkelijk en goedkoop chemisch worden nagemaakt.
toen de boomsoort steeds zeldzamer werd moest er gewoon een andere een oplossing komen.
Het antwoord lag gelukkig dicht bij huis.in onze eigen tuinen!
wetenschappers ontdekten dat uit de taxus baccata de stof baccatine gewonnen kon worden.
Deze stof kan worden omgezet in een bestanddeel voor de chemokuur die bekendstaat onder de namen taxol, paclitaxel en yewtaxan en later ook de stoffen docetaxel en taxotere.

Image

Taxol heeft de eigenschap celdeling te kunnen voorkomen, waardoor de stof bijzonder interessant is bij kankerbestrijding.
Taxol wordt daarom in bepaalde chemokuren verwerkt.
Omdat het op zowel zieke als gezonde cellen werkt, zijn mensen altijd flink ziek van een chemokuur/taxolbehandeling.
Taxol is een van de meest voorgeschreven cytostatica.

Het interessante van de stof is dat die gewonnen wordt uit de jonge naalden van de taxus.
De bomen hoeven dus niet dood.
én deze bomen komen overal in Nederland voor.
De taxus is aangeplant in tuinen, langs wegen en sportvelden.
De eigenaren hiervan kunnen dus bijdragen aan de productie van de belangrijkste grondstof voor medicatie tegen kanker. En dat gebeurt inmiddels ook op grote schaal.

Image

Enkele jaren geleden is de stichting Taxus voor Hoop begonnen met de landelijke actie.
iedereen die een Taxus baccata in de tuin heeft kan mee helpen verzamelen.
Alleen jonge taxusscheuten kunnen worden gebruikt.
Oudere takken kunnen gewoon op de composthoop.

Het snoeisel van een taxushaag van 50 meter, ofwel 1 kubieke meter, levert 18 gram werkzame stof op, wat voldoende baccatine is voor één chemotherapiebehandeling.
Dat verklaart ook waarom chemotherapie zo duur is.
Post Reply