Eik
Quercus robur
De eik heeft eigenlijk geen introductie nodig.
wie heeft als kind nooit eikels gezocht in het bos of er op school mee geknutseld?
deze boom is inheems in de lage landen. de boom komt veel voor in loofbossen
en wordt regelmatig aangeplant in parken, eikenlanen, recreatiegebieden etc.
De eik groeit op elke grondsoort maar heeft een voorkeur voor zanderige vochtige grond.
de eik kan een respectabele leeftijd bereiken. driehonderd jaar of meer is geen uitzondering.
maar er zijn gevallen bekend van eiken die meer dan 1000 jaar oud zijn.
De bast van de eik is grillig en diep gegroefd.
Er zijn meerdere soorten eiken.
onderstaande twee soorten zijn het meest algemeen en,
als je het eenmaal weet, eenvoudig uit elkaar te houden.
De zomereik heeft napjes met een steeltje,
De bladeren van de zomereik hebben korte steeltjes.
De bladeren van de zomereik zijn molliger, ronder dan die van de wintereik.
De wintereik heeft napjes zonder steeltje.
De bladeren van de wintereik hebben lange steeltjes.
De bladeren blijven nog heel lang in verdorde toestand aan de boom zitten.
De zomereik is in de meest voorkomende eik in Nederland.
De minder bekende Amerikaanse eik heeft donkere, roodbruine eikels met een scherpe punt
en een afgeplatte voet. ze zitten in ondiepe napjes.
Deze eikels zijn pas in het tweede jaar na de bloei rijp en bevatten het meeste tannine.
bliksem slaat eerder in een eik dan bijvoorbeeld in een beuk.
de eik wortelt dieper dan een beuk en heeft hierdoor direct contact met het grondwater.
de beuk wortelt opvallend ondiep en trekt daardoor de bliksem minder aan.
De eik zou daardoor als een natuurlijke bliksemafleider werken.
er is een gezegde over: "Van eiken moet je wijken, maar boeken (beuken) moet je zoeken".
De merkwaardige ronde bollen die op de bladeren van de eik groeien worden veroorzaakt door eikengal wespen.
De eikengalwesp legt op de onderkant van eikenbladeren haar eitjes.
De eik kapselt deze in tot 3 centimeter grote galappels.
Er zijn vijftig verschillende galwespen die op de eik leven.
De eik is uitzonderlijk sterk en kan zelfs de meeste zwammen infecties overleven.
bekende zwammen die op de eik groeien/parasiteren zijn de eikenhaas en de biefstukzwam.
Beide zwammen zijn eetbaar.
het hout van de eik is ideaal voor meubels en speelgoed.
Bewerkt met ammonia ontstaat het bekende donkere eiken.
Vroeger werden van mei tot half juni stammen van de eikenboom van de schil ontdaan.
In deze periode gaat het schillen gemakkelijker en zitten er meer voedingsstoffen in de schil.
De bast werd gedroogd en vervolgens in kleine stukjes gehakt.
de gedroogde stukjes werden tot poeder vermalen.
Met het poeder werd leer gelooid.
dit poeder werd ook medicinaal gebruikt.
Van de eikels kun je pap, meel en koffie maken.
Om de eikels bruikbaar te maken hebben ze een intensieve behandeling nodig.
Meel maken van eikels;
Verwijder de harde schil.
verwijder dan het dunne, bruine vliesje rond de noot.
Om de bittere smaak (looizuur) te verminderen zet je de eikels in kokend water en laat je ze koken.
verwissel het water en herhaal dit enkele malen totdat het water niet meer wrang smaakt en helder is.
Pap maken van eikels;
De eikels pellen, ook het bruine vliesje moet worden verwijderd.
Droog de eikels.
Verpulver ze dan tot meel, plaats het meel in een kaasdoek en spoel het met water schoon en wring uit.
Herhaal dit totdat het water helder is.
Vermeng het meel met water en houd het ongeveer 45 minuten zachtjes aan de kook.
Voeg aan deze pap gedroogde bessen, vlees, vis of kruiden toe.
indianen lieten de meel lange tijd in een rivier hangen om het looizuur eruit te halen.
Eikelkoffie:
Pel de eikels
Kook ze ongeveer 15 min.
Pel de velletjes van de eikels en droog ze.
Hak ze in kleine stukjes.
Rooster de stukjes ongeveer 15 min tot 30 min in de pan tot je een notengeur ruikt.
De eikels krijgen dan een koffiekleur.
Rooster ze niet te lang want dan worden ze bitter.
Vermaal de eikelstukjes grof.
per 1.5 kopje water heb je 1 koffielepel eikelkoffie nodig.
Laat dit even koken en filter het dan met een koffiefilter of fijn zeefje.
In de eik zitten gallotanninen, pyrogallol, flobatannine, catechine, oligomere procyaniden en
ellagitannine. Verdre bevat de eik de anthocyaniden leucocyanidine en leucodelphinidine, de
bioflavonoïde quercetine, saponinen, vezels, betasitosterol, calciumoxalaat, magnesium, mangaan,
kalium, koolhydraten en vetten.
Zowel de bladeren, de bast en de eikels van de eik bevatten tannines.
Deze tannines kunnen het maag-darmstelsel irriteren.
In het lichaam worden zij omgezet tot pyrogallol, een sterk bloedgif, dat hemolyse veroorzaakt.
Eigenlijk wist ik maar heel weinig van de geneeskrachtige werking van de eik
maar dit is wat ik heb opgezocht...
Gorgelen, mondspoelingen:
Mondslijmvliesontsteking, aften, mondzweertjes,
Tongontsteking, Tandvleesontsteking, bloedend tandvlees,
Keelpijn, amandelontsteking.
Baden, voetbaden, wassen:
Zweetvoeten,
Overmatige okseltranspiratie.
Compressen, zitbaden:
Aambeien, anale kloven,
Endeldarmontsteking, anale fistels,
Ontstekingen in de anale en genitale streek.
Omslagen:
Dermatitis of huidontstekingen, huiduitslag met jeuk,
Nat eczeem,
Aderspatzweren, zweren,
Doorligwonden.
Strooien, baden:
Lichte verwondingen,
Bloedende en natte wonden,
Winterhanden en -voeten,
Winterkloven.
Vaginale spoelingen, zitbaden:
Vaginitis of vaginale infectie,
Leucorhee of witte vloed,
Menorrhagie of overmatige menstruele bloedingen.
Omslagen, oogbad met gefilterd afkooksel:
Oogbindvliesontsteking,
Ooglidrandontsteking.
zomereik
Wintereik
